< Qeri | Mündəricat | İrəli >
I. Mexaniki nәqliyyat vasitәsinin sürücüsü:
1) sürücülük vәsiqәsini (fәrdi nәqliyyat vasitәsinin sahibi olmadıqda, sürücünün nәqliyyat vasitәsini idarә etmәk hüququna dair müәyyәn edilmiş qaydada tәsdiqlәnmiş etibarnamәsini vә ya nәqliyyat vasitәsinә ümumi mülkiyyәt hüququna dair şәhadәtnamәsini), sürücülük vәsiqәsi müәyyәn edilmiş qaydada Azәrbaycan Respublikasının müvafiq icra hakimiyyәti orqanı tәrәfindәn alınmış olduqda isә onu әvәz edәn xüsusi arayışı, nәqliyyat vasitәsinin qeydiyyat şәhadәtnamәsini, nәqliyyat vasitәsinin sahibinin mülki mәsuliyyәtinin icbari sığortası müqavilәsinin Azәrbaycan Respublikasının qanunvericiliyinә uyğun olaraq bağlanması faktını tәsdiq edәn sığorta şәhadәtnamәsini, nәqliyyat vasitәlәrindәn kommersiya mәqsәdlәri üçün istifadә edildikdә xüsusi razılıq vә ya yol (marşrut) vәrәqәsini vә daşınan yüklәrә dair sәnәdlәri özündә saxlamalıdır;
2) Azәrbaycan Respublikasının müvafiq icra hakimiyyәti orqanı әmәkdaşının tәlәbi ilә nәqliyyat vasitәsini dayandırdıqda, hәmin әmәkdaş yaxınlaşdıqdan sonra bu maddәnin birinci hissәsinin 1-ci bәndindә göstәrilәn sәnәdlәri yoxlanılması üçün ona tәqdim etmәlidir vә zәruri olduqda hәmin әmәkdaşın tәlәbi ilә nәqliyyat vasitәsindәn çıxmalıdır;
3) yola düşmәzdәn qabaq nәqliyyat vasitәlәrinin istismara buraxılmasına dair bu Qanunun 1 saylı әlavәsinә
uyğun olaraq, nәqliyyat vasitәsinin texniki cәhәtdәn sazlığını yoxlamalı vә onu yol boyu tәmin etmәlidir;
4) yol hәrәkәti şәraitini, nәqliyyat vasitәsinin vә yükün xüsusiyyәtlәrini nәzәrә almaqla, nәqliyyat vasitәsini müәyyәn edilmiş mәhdudiyyәtdәn artıq olmayan sürәtlә idarә etmәlidir;
5) hәrәkәt zolağının dәyişmәsi, dönmә, ötmә, hәrәkәtә başlama vә dayanma ilә bağlı manevrlәr edәrkәn, xarici işıq siqnallarının kömәyi ilә, bunlar olmadıqda vә ya nasaz olduqda isә, әl işarәlәri ilә digәr hәrәkәt iştirakçılarını xәbәrdar etmәlidir;
6) konstruksiyasında nәzәrdә tutulmuş tәhlükәsizlik kәmәrlәri ilә tәchiz edilmiş avtomobildә hәrәkәt edәrkәn kәmәri bağlamalı vә sәrnişinlәrin dә kәmәri bağlamasını tәmin etmәli (12 yaşınadәk uşaqların, geriyә hәrәkәt manevri edәn sürücülәrin, hamilә qadınların, sürücülüyü öyrәnәn şәxs nәqliyyat vasitәsini idarә edәrkәn onu öyrәdәnin, yaşayış mәntәqәlәrindә isә bunlardan başqa, operativ nәqliyyat vasitәsi sürücülәrinin vә sәrnişinlәrinin
kәmәri bağlamamasına yol verilir), motosikletdә isә motoşlemi düymәlәmәli vә sәrnişinlәrin dә motoşlemi düymәlәmәsini tәmin etmәlidir;
7) üstün keçid hüququ olan, qırmızı vә ya göy sayrışan işıq vә xüsusi sәs siqnalı ilә işarә verәn nәqliyyat vasitәsi yaxınlaşdıqda, sağa dönmә işıq göstәricisini yandırmalı, hәmin nәqliyyat vasitәlәri üçün zolağı boşaltmalı vә ya yol qırağına mümkün qәdәr yaxın hәrәkәt etmәli, zәrurәt olduqda isә nәqliyyat vasitәsini dayandırmalıdır, üstün keçid hüququ olan, qırmızı vә ya göy sayrışan işıq vә xüsusi sәs siqnalı ilә işarә verәn nәqliyyat vasitәsinin müşayiәt etdiyi mütәşәkkil nәqliyyat dәstәsinә qoşularaq hәrәkәt etmәmәlidir;
8) hәrәkәt tәhlükәsizliyi üçün qorxu törәdәn alkoqol, narkotik vasitәlәr, psixotrop maddәlәr vә ya güclü tәsir göstәrәn digәr maddәlәrin istifadә edilmәsi nәticәsindә, diqqәti vә çevikliyi azaldan dәrman vasitәlәrinin tәsiri altında, xәstә vә әzgin, yorğun vәziyyәtdә nәqliyyat vasitәsini idarә etmәmәli, habelә nәqliyyat vasitәsini idarә
etmәk ixtiyarını bu cür vәziyyәtdә olan vә ya eyni kateqoriyalı nәqliyyat vasitәsini idarә etmәk hüququ olmayan
şәxsә vermәmәlidir;
9) yolda su vә ya palçıq olduqda, nәqliyyat vasitәsini idarә edәrkәn, onların piyadalara, binalara vә başqa nәqliyyat vasitәlәrinә sıçramamasına çalışmalıdır;
10) hәrәkәtdә olan nәqliyyat vasitәsinin dövlәt qeydiyyat nişanının görünmәsi üçün onun tәmiz saxlanılmasını tәmin etmәlidir;
11) yol hәrәkәtinin әn müdafiәsiz iştirakçılarının — uşaqların, әlillәrin, velosipedçilәrin vә qocaların tәhlükәsiz hәrәkәtini tәmin etmәk üçün mümkün olan bütün tәdbirlәri görmәli, küçәni keçәn kor piyadanın siqnalı ilә (siqnal — ağ әsanın qaldırılmasıdır) nәqliyyat vasitәsini dәrhal dayandırmağa borcludur;
12) Azәrbaycan Respublikasının müvafiq icra hakimiyyәti orqanının әmәkdaşı tәrәfindәn sağ әlindәki üfüqi vәziyyәtdә olan jezllә vә ya onların nәqliyyat vasitәlәrindәki qırmızı vә ya göy sayrışan işıqla vә yaxud xüsusi sәs siqnalı ilә ona verilәn işarәyә nәqliyyat vasitәsini dayandırmalıdır;
13) Azәrbaycan Respublikasının müvafiq icra hakimiyyәti orqanı әmәkdaşlarının tәlәbi ilә alkoqol, narkotik vasitәlәr, psixotrop maddәlәrdәn vә ya güclü tәsir göstәrәn digәr maddәlәrin istifadә edilmәsi nәticәsindә sәrxoşluq vәziyyәtinin yoxlanılması üçün müayinәdәn keçmәlidir;
14) nәqliyyat vasitәsini idarә etmәk qabiliyyәtinin tәsdiqi üçün müәyyәn olunmuş hallarda tibbi müayinәdәn keçmәlidir;
15) tәcili tibi yardıma ehtiyacı olan şәxslәri daşımalıdır.
II. Bu maddә ilә müәyyәn edilmiş sәnәdlәr özündә olmayan nәqliyyat vasitәsinin sahibi Azәrbaycan Respublikasının qanunvericiliyi ilә müәyyәn edilmiş qaydada mәsuliyyәt daşıyır.
III. Mexaniki nәqliyyat vasitәlәri:
1) tәcili tibbi yardım göstәrmәk üçün eyni sәmtә gedәn sәhiyyә işçilәrinә;
2) yol-nәqliyyat hadisәlәri vә ya nasazlıq nәticәsindә zәdәlәnmiş nәqliyyat vasitәlәrinin daşınması üçün (yalnız yük daşıyan nәqliyyat vasitәlәrini), tәbii fәlakәt yerlәrinә getmәk üçün, elәcә dә qüvvәdә olan qanunvericiliklә nәzәrdә tutulmuş digәr tәxirәsalınmaz hallarda, Azәrbaycan Respublikasının müvafiq icra hakimiyyәti orqanlarının әmәkdaşlarına tәqdim edilmәlidir.
xidmәti vәsiqәsinin nömrәsini, işlәdiyi tәşkilatın adını göstәrmәklә arayış vermәli vә ya yol vәrәqәsindә qeyd aparmalıdırlar, tibb işçilәri isә sürücüyә müәyyәn edilmiş nümunәdә arayış vermәlidirlәr; 3) nәqliyyat vasitәsinin Azәrbaycan Respublikası müvafiq icra hakimiyyәti orqanının әmәkdaşına tәqdim edilmәsi ilә әlaqәdar xәrclәr nәqliyyat vasitәsi sahibinin tәlәbi ilә müәyyәn edilmiş qaydada hәmin orqanlar tәrәfindәn ödәnilir.
IV. Mexaniki nәqliyyat vasitәsinin sürücüsü yol-nәqliyyat hadisәsi zamanı:
1) nәqliyyat vasitәsini yerindәn tәrpәtmәmәli, qәza dayanma nişanını qurmalı, qәza işıq siqnalını yandırmalı, ya da yanıb-sönәn qırmızı işıq fәnәrini qoymalı, hadisәyә aidiyyәti olan әşyaların yerini dәyişmәmәlidir;
2) zәrәr çәkәnlәrә ilk tibbi yardım göstәrilmәsi üçün mümkün olan tәdbirlәri görmәli, “Tәcili tibbi yardım” maşını çağırmalı, zәrәr çәkәnlәri hәyat üçün tәhlükәli xәsarәt aldığı hallarda isә, onu sәmt üzrә gedәn nәqliyyat vasitәsi ilә yaxınlıqdakı tibbi müәssisәyә göndәrmәli, bu mümkün olmadıqda isә, özünün nәqliyyat vasitәsi ilә aparmalı, orada şәxsiyyәtini tәsdiq edәn sәnәd vә ya vәsiqә, nәqliyyat vasitәsinin qeydiyyatı sәnәdini tәqdim etmәklә özünün soyadını, nәqliyyat vasitәsinin qeydiyyat nömrә nişanını bildirmәli, sonra hadisә yerinә qayıtmalıdır;
3) başqa nәqliyyat vasitәlәrinin hәrәkәti qeyri- mümkün olduqda, yolun hәrәkәt hissәsini boşaltmalıdır. Yolun hәrәkәt hissәsini boşaltmaq vә ya zәrәr çәkәnlәri öz nәqliyyatında müalicәxanaya aparmaq zәrurәti olduqda, şahidlәrin iştirakı ilә әvvәlcә nәqliyyat vasitәsinin vәziyyәtini, izlәri vә hadisәyә aidiyyәti olan әşyaları qeyd etmәli vә onların qorunması, nәqliyyat vasitәlәrinin hadisә yerinin yanından keçmәsini tәşkil etmәk üçün mümkün olan bütün tәdbirlәri görmәlidir;
4) hadisә haqqında Azәrbaycan Respublikasının müvafiq icra hakimiyyәti orqanına xәbәr vermәli, hadisәni
görmüş adamların soyadlarını, ünvanlarını yazmalı vә Azәrbaycan Respublikasının müvafiq icra hakimiyyәti orqanı
әmәkdaşlarının gәlmәsini gözlәmәlidir;
V. Mexaniki nәqliyyat vasitәsinin sürücüsünә:
1) nәqliyyat vasitәsini qapıları bağlanmamış vәziyyәtdә yerindәn tәrpәtmәk vә ya onun hәrәkәti zamanı qapıları açmaq;
2) nәqliyyat vasitәsini idarә etmәkdәn diqqәti yayındıra bilәcәk söhbәtdә iştirak etmәk, nәqliyyat vasitәsinin hәrәkәti zamanı telefonu әldә saxlamaqla ondan istifadә etmәk;
3) hәrәkәt zamanı sükanı әlindәn buraxmaq, mühәrriki söndürülmüş nәqliyyat vasitәsini әtalәtlә idarә etmәk;
4) nәqliyyat vasitәsinin tәkәrlәrindә vә ya banında yol örtüyünü zibillәyәn palçıq vә s. varsa, yaxud onlardan yanacaq-sürtkü materiallarının, kimyәvi maddәlәrin, tikinti vә digәr materiallarının axması olarsa, onlarla örtüyü tәkmillәşdirilmiş yollarda hәrәkәt qadağandır.
VI. Mexaniki nәqliyyat vasitәsinin sürücüsü Beynәlxalq yol hәrәkәtindә iştirak etdikdә:
1) nәqliyyat vasitәsinin qeydiyyat şәhadәtnamәsini, sürücülük vәsiqәsini vә daşınan yüklәrә dair sәnәdlәri özündә saxlamalıdır;
2) nәqliyyat vasitәsindә onu qeydә almış dövlәtin dövlәt qeydiyyat nişanı vә fәrqlәnmә nişanı olmalıdır;
3) yük avtomobillәrinin vә avtobusların nәzarәt qurğusu (taxoqraf) olmadan vә ya işlәmәyәn, yaxud möhürlәnmәsi pozulmuş taxoqrafla, habelә sürücünün iş vә istirahәt rejimini әks etdirәn taxoqramları doldurmadan idarә etmәmәlidir.